Pierwszymi właścicielami Imielna byli Porajowie, prawdopodobnie potomkowie czeskiego rycerza Poraja, brata samego św. Wojciecha.

Romański kościół w Imielnie to perła architektury sakralnej. Kościół powstał ok. 1224 r., a wznieśli go z kamiennych ciosów wapienia pińczowskiego, budowniczowie cysterscy Jędrzejowa. Obecną bryłę kościoła zakłócają dobudówki, wykonane w XV i XVII w. – od północy m.in. kaplica barokowa i zakrystia, od południa zaś – kaplica gotycka, zachował się natomiast układ wnętrza. Kościół był trójnawową świątynią z prosto zamkniętym, dużym prezbiterium przykrytym dwoma przęsłami sklepienia żebrowego. Z okresu pierwotnego pochodzą mury obwodowe.

W północnej ścianie prezbiterium kościoła zachowały się półkoliście zamknięte pierwotne otwory okienne, znajdują się tam także tzw. służki – kolumienki, które podtrzymywały romańskie sklepienie. Po lewej stronie ołtarza widoczny jest zamurowany późnogotycki portal, zaś obecnie do zakrystii prowadzi okazały barokowy portal z marmuru i kute XVII-wieczne drzwi. Witraże wyobrażające św. Julię i cesarza Konstantyna sprowadziła w 1880 r. z Paryża rodzina Pusłowskich.

Warto zobaczyć:

• zewnętrzna ściana południowej kaplicy posiada cenną XV-wieczną płaskorzeźbę, nawiązującą do Zmartwychwstania: Przedstawienie Chrystusa na tle Arma Christi, czyli – narzędzi Jego męki. Wokół obnażonego do pasa Jezusa artysta wyrzeźbił ramię krzyża, bicze i młotek. Jezus wyłania się ze studni, albo sarkofagu
• w ołtarzu głównym – barokowy obraz Matki Bożej Szkaplerznej, na zasuwie – św. Mikołaj, patron kościoła. Wizerunek Matki Bożej Szkaplerznej w ołtarzu jest darzony ogromną czcią, a miejscowy kult maryjny wiąże się m.in. z obecnością Bractwa Szkaplerznego, założonego w Imielnie w XVIII w. i tradycją odpustów maryjnych
• w bocznych kaplicach – ołtarz z figurą Chrystusa na krzyżu (XIX w.) i obraz św. Anny Samotrzeć (z 1764 r.)
• cenne polichromie autorstwa Tadeusza Brzozowskiego i jego żony Barbary Gawdzik – Brzozowskiej, inspirowane surrealizmem i twórczością Tadeusza Kantora, którego Brzozowski był współpracownikiem. Na sklepieniu kościoła zostały wyobrażone m.in.: ostatnia wieczerza, adoracja krzyża przez anioły, zwiastowanie, pokłon Trzech Króli, koronacja Matki Boskiej.

Z Imielna kierujemy się na północny zachód i przez Jakubów, Dalechowy, Węgleniec docieramy do Piasków i dojeżdżamy do Jędrzejowa.