Dzień Teatru. Nagrody Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego przyznane

W niedzielę, 27 marca na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Teatru. Z tej okazji wiele teatrów i instytucji kultury przygotowało niezwykłe wydarzenia, a Polski Ośrodek Międzynarodowego Instytutu Teatralnego wyłonił laureatów Nagród Sekcji Krytyków i Nagrody im. S. I. Witkiewicza.

Z okazji 60. obchodów Międzynarodowego Dnia Teatru Zarząd Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego i Sekcja Krytyków wyłoniły laureatów Nagród za 2021 rok.

Nagroda Witkacego dla twórcy z Ukrainy

W tym roku Jury w składzie: Lech Sokół (Przewodniczący), Barbara Osterloff, Agnieszka Koecher-Hensel, Jarosław Cymerman, Konrad Szczebiot, za wybitne osiągnięcia w popularyzowaniu na świecie polskiej kultury teatralnej, jednomyślnie przyznało Nagrodę im. S. I. Witkiewicza ukraińskiemu artyście Michajłowi Barbara.

Michajło Barbara urodził się 1971 roku we Lwowie i jest znany jako Miśko Barbara – to pieśniarz, poeta, kompozytor, aktor i tłumacz. Studia teatralne ukończył we Lwowie. Tam założył scenę rockową i aktywnie działał w podziemnym życiu artystycznym walczącym o wyzwolenie Ukrainy spod dominacji rosyjskiej. Można go nazwać bardem ukraińskim, podobnym do Wysockiego, z repertuarem poetyckim, ale w awangardowej oprawie muzycznej. Znał od dziecka język polski, bowiem słuchał namiętnie stacji Polskiego Radia. Zafascynowany był osobowością i twórczością S.I. Witkiewicza, tłumaczył jego utwory. W 2001 roku z Lwowa przeniósł się do Charkowa i dołączył do zespołu Teatru Arabesky, założonego w 1993 roku przez Svitlanę Oleschko. Przygotowali tam projekt „Witkacy”, który zakładał wspólne zrealizowanie sześciu etiud przez aktorów ukraińskich z polskimi młodymi reżyserami na podstawie przetłumaczonych przez Miśko Barbarę dramatów Witkacego. Do współpracy zaprosili młodych reżyserów ze Studium Teatralnego Koło, którzy w latach 2010-2011 w Teatrze Arabesky w Charkowie wspólnie z ukraińskimi artystami przygotowali sześć etiud – inscenizacji na podstawie fragmentów dramatów przetłumaczonych przez Michajła Barbarę (Kurka wodna, Mątwa, Nadobnisie i koczkodany, Wariat i zakonnica, Matka, Sonata Belzebuba). Dramaty te ukazały się drukiem w Kijowie w tomie pt. Wint czy bridż. This is the question w 2013. W tym tłumaczeniu Matkę wystawiły później teatry w Kijowie i Łucku. Ukraińskie inscenizacje dramatów Witkacego rozbudziły zainteresowanie nie tylko jego twórczością, ale i polską tradycją teatralną. 11 października 2021 Misko Barbara w rozkwicie sił twórczych nagle zmarł na serce. – przekazał w informacji POITI.

Nagrody Sekcji Krytyków Polskiego Ośrodka ITI

W tym roku Sekcja Krytyków przyznała następujące nagrody:

• dla osoby pochodzenia polskiego za wybitne osiągnięcia w popularyzowaniu polskiej kultury teatralnej nagrodę przyznano Helenie Kaut-Hawson, reżyserce i pedagogowi teatralnemu z Wielkiej Brytanii.

Helena Kaut-Hawson to urodzona we Lwowie, absolwentka wydziału reżyserii PWST w Warszawie oraz Royal Academy of Dramatic Art (RADA) w Londynie. Od lat uznawana za jedną z czołowych reżyserek brytyjskich. Pracę artystyczną rozpoczęła jako aktorka w Teatrze Żydowskim w Warszawie. Przez wiele lat kształciła aktorów w RADA i w London Academy of Music and Dramatic Art, pracowała także ze studentami Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles oraz z National Theatre School of Canada. Wśród realizowanych ze studentami dyplomów wystawiła m.in. adaptację Sanatorium pod Klepsydrą Brunona Schulza we własnym przekładzie.

Od 1979 roku współpracuje z londyńskim Teatrem Polskim ZASP, działającym w Polskim Ośrodku Społeczno Kulturalnym zaproszona tam przez Leopolda Pobóg Kielanowskiego. W 2004 roku założyła w teatrze POSK-u Scenę Poetycką; w 2012 nastąpiła zmiana jej nazwy na „Scena Polska.UK”. Helena Kaut-Hawson jest opiekunem artystycznym i głównym reżyserem tego jedynego zawodowego teatru polskiego za granicą, mającego na swoim koncie 45 premier.

Teatr Heleny Kaut-Howson jest teatrem konfrontacyjnym, żywym, stawiającym pytania. Bez względu na to, gdzie jest tworzony – czy to w UK, czy w Polsce, czy w różnych innych krajach – reżyserka chce pobudzać publiczność do szukania odpowiedzi na najważniejsze pytania, ale jednocześnie też sprawiać widzom przyjemność w obcowaniu ze sztuką teatru.

• za teatralną książkę roku 2021 nagrodę przyznano Ewie Bułhak za zbiór esejów Legenda Grzegorzewskiego, wydany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. Legenda Grzegorzewskiego to zajmujący i wnikliwy opis ożywionych na powrót scen i całych teatralnych sekwencji ze spektakli Jerzego Grzegorzewskiego, przedstawiony w czternastu rozdziałach. Jest to konstelacja spektakli, poddająca refleksji kluczowe dla reżysera rozwiązania sceniczne.

World Theatre Day

Międzynarodowy Dzień Teatru ustanowiono w czerwcu 1961 roku podczas 9. światowego kongresu Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI) w Helsinkach, który działa pod auspicjami UNESCO. Jego ustanowienie zaproponował Arvi Kivimaa, prezydent Fińskiego Instytutu ITI. Dzień obchodów ustalono na 27 marca, w rocznicę otwarcia Teatru Narodów w Paryżu. Od tego czasu Dzień Teatru jest obchodzony corocznie przez ponad sto narodowych ośrodków Instytutu Teatralnego na całym świecie, a w organizację specjalnych wydarzeń z tej okazji włącza się coraz większa liczba teatrów i instytucji kultury.

Bibliografia:
E.U. Stepan, Polka na Wyspach, „Teatr” 2019
Publikacje i materiały Polskiego Ośrodka ITI